Eerder gepubliceerd op 16-6-2010 op de blogsite van Aletta door Ineke van Mourik (bibliothecaris).
Op vrijdag 11 juni 2010 werd een replica van de originele stedemaagd van Amsterdam weer op haar sokkel bij de ingang van het Vondelpark gehesen.
Ik woon al sinds 1983 in Amsterdam maar de eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik niet wist dat onze stad een stedemaagd had. Zij zit al sinds 1883 op de sokkel bij het hek van de ingang van het Vondelpark en wordt beschouwd als de verpersoonlijking van de stad, een oude gebruik dat al in de Oudheid te vinden is. In haar linkerhand houdt zij het stadswapen vast en haar rechterhand wijst uitnodigend naar de ingang van het park. Zij was zo erg aan erosie onderhevig dat zij is vervangen door een prachtige replica, gemaakt door Ton Mooy. Wat je ziet is een vorstelijke gestalte met een wijd openvallende mantel en pronte borsten.
Wie ik wel kende was jufrouw Eendracht ‘Naatje van de Dam’ een standbeeld dat van 1856 tot 1914 op de Dam heeft gestaan. Wat er van haar over is een klein beeldje op de hoek van de Wijde Kapelsteeg en het Rokin en de uitdrukking ‘Naatje Pet’ ofwel waardeloos. Naatje is op den duur vervangen door het phallische monument op de Dam ter nagedachtenis aan de Tweede Wereldoorlog dat wij zo goed kennen.
Maar nu is de ware verpersoonlijking van de stad gelukkig weer in ere hersteld. Een stedemaagd, niet een jufrouw, niet een schuchtere maagd, niet een oude vrijster, maar een krachtige onafhankelijke vrouw. Want dit laatste is een meer feministische visie op het begrip maagd.
“The word ‘virgin’ did not originally mean a woman whose vagina was untouched by any penis, but a free woman, one not betrothed, not bound to, not possessed by any man. It meant a female who is sexually and hence socially her own person. In any version of patriarchy, there are no Virgins in this sense.” , zegt Marilyn Frye in haar boek Willful Virgin: Essays in Feminism 1976-1992.
De maagd als onafhankelijke vrouw, met of zonder maagdevlies, en niet het bezit van een man of eigendom van een patriarchale cultuur, maakt haar tot een aantrekkelijk voorbeeld voor alle vrouwen. Zij zou de moderne single kunnen zijn. Maar wie wel eens kijkt naar de soap Sex in the City ziet helaas een heel ander beeld. Daar is de single in mijn ogen een gemankeerd en meelijkwekkend wezen dat zich voortdurend in de raarste bochten wringt om maar aan de man te geraken. Het is zo hilarisch dat er veel te lachen valt, maar je vraagt je toch ook af of de singles in hun vrije tijd niet eens wat anders zouden kunnen gaan doen dan achter de edele delen van een man aan te rennen.
De single is hot, vooral in de media en er wordt veel onderzoek naar verricht. Vorige week kreeg ik een voddig papiertje in handen waarop werd gevraagd mee te werken ‘aan het grootste onderzoek ooit naar single vrouwen in Nederland’. Het papiertje was ondertekend door ‘De onderzoekers’. Na een bezoek aan de website www.nietalleenmaarsingle.nl viel ik meteen, na een wel erg summiere inleiding, in de enquête. Er stond wel een emailadres voor nadere informatie, maar dan weet je dat daar niet veel mensen gebruik van zullen maken.
Wat is de bedoeling van de twee onderzoekers die na wat gespeur Maarten C. Berg en Wanda Klein, twee psychologen, blijken te zijn? De toon en woordkeus op het papiertje en in de enquête (nog afgezien van het feit dat het een internet enquête is) lijken vooral te appeleren aan de jongere single en ik zie nog niet dat juffrouwen, oude vrijsters, de wat oudere alleenstaande, de singles in bejaardenhuizen en zelfbewuste stedemaagden zich aan de enquête zullen wagen. Is dit een deel van een serieus wetenschappelijk onderzoek of populair geronk? Als het de bedoeling van de onderzoekers is om het meest complete en grondige onderzoek te maken over dit onderwerp, zoals zij beweren, dan houd ik mijn hart vast. Eind 2010 komt hun boek uit. Ik zal het lezen en alles terugnemen wat ik hier zeg als het een serieuze en gedegen studie is en niet Naatje Pet wat ik nu vermoed.
Naatje is een schaduw geworden van wat zij was, de Stedemaagd is in al haar glorie hersteld. Het devies wat bij het stadswapen hoort dat zij in haar hand houdt: Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig.
Zij is voor mij de mooiste single van de stad.
Literatuurverwijzingen op de site van Aletta:
Zoek op het woord maagd: 8 pagina’s titels/het woord virgin: 24 pagina’s/het woord single: 166 pagina’s
Willful Virgin : Essays in Feminism 1976-1992 | Frye, Marilyn |
The Crossing Press, 1992
