Categorie: Lesbische geschiedenis

Eerder gepubliceerd op 19-1-2012 op de blogsite van Aletta door Ineke van Mourik (bibliothecaris).

Het gaat goed met het feminisme en de mannen in Nederland. In het redactioneel van de NRC (de krant blijft een mijnheer) van afgelopen vrijdag worden vrouwen opgeroepen zich niet te laten opjutten door modieuze schoonheidsidealen. Op 19 januari wordt het hooliganprobleem opgelost als het plan om uitsluitend vrouwen en kinderen naar de wedstrijd Ajax en AZ te laten gaan, doorgaat.
Het voormalige Zij aan Zij gaat onder leiding van een mannelijke hoofdredacteur een lesbienne-glossy worden. Z/Z This=Us ambieert het beste lesbische magazine van de wereld te worden. In het eerste nummer zijn 33 rolmodellen, lesbische iconen, opgenomen. Vrouwen die openlijk lesbisch of bi zijn en daarvoor durven uit te komen. We spreken over 2012 en blijkbaar is dat nog steeds nodig. Ik weet niet of Maaike Meijer bij die lesbische iconen wordt genoemd maar zij hoort daar zeker bij. In
1972 maakte zij deel uit van de alom gevreesde radicaal-feministische groep Paarse September die het stadium van de coming out al voorbij was en die behalve de gemoederen van de gemiddelde man ook die van hun medezusters in het feminisme danig in beweging bracht.

Marathon-interview
Op woensdag 28 december was op radio 1 in een Marathon-interview met Wim Brands, drie uur lang Maaike Meijer te beluisteren. Het eerste uur begon met het gedicht ‘Angst’ van Vasalis (Meijer heeft recent haar biografie van M. Vasalis gepubliceerd).
Meijer vertelt over haar eigen angst en waar zij het meest bang voor was: haar stotteren en hoe zij dat overwon. Zij koos een baan in het onderwijs. Zij had zich voorgenomen een sprekend beroep te nemen omdat het alternatief zou zijn sprakeloos te blijven. ‘Als je je laat regeren door de angst kom je er nooit vanaf. Omarm je lot.’ De manier waarop zij hierover vertelde was indrukwekkend.

En toen kwam het tweede uur dat begon met haar plannen voor Amsterdam.
Een heel ander onderwerp dan gender maar tekenend voor de gedrevenheid en maatschappelijke betrokkenheid van iemand die elk krot dat zij ziet wil verbouwen, het liefst twaalf levens heeft, en burgemeester van Amsterdam zou wil worden om de ziel van de stad te redden. ‘We kunnen de wereld herscheppen’, en dat dacht zij ook toen zij met twee anderen (Noor van Crevel en Stephanie de Voogd) begin jaren zeventig van de vorige eeuw de radicaal-feministische groep Paarse September begon. Wij in de provincie (ik woonde destijds in Nijmegen) voelde ons op afstand geïnspireerd door hun geschriften, in Amsterdam vonden heftige confrontaties plaats in de vrouwenbeweging als de dames Paarse September zich in de discussies mengden. Als Wim Brands
vraagt: ‘Ben je wel eens bang geweest voor je eigen radicalisme?’, antwoordt Meijer: ‘Nee, maar het werd steeds moeilijker in de persoonlijke contacten.’ Zij ging zich realiseren dat het leven complexer en rommeliger was dan het verleidelijke radicalisme met zijn helderheid en duidelijkheid. Zij werd de beroemde en beruchte zwaar stotterende radicaal feministe en voelde dat zij meer en meer vervreemde van haar omgeving.

Van een afstand naar radicalisme kijken is makkelijk en Meijer verzuchtte in het interview ook even: ‘Hoe konden we zo naïef zijn.’
Maar zij voegt daar meteen aan toe dat die periode ook heel constructief was. Dan zegt zij iets wat me ontroerde: ‘wij durfden te denken en te zeggen wat voorheen nog niet was gedacht en gezegd.’ Want dat was precies de aantrekkingskracht voor mij en vele anderen die daardoor werden wakker geschud, maar die niet allen op leven en dood het gelijk van Paarse September wilden onderschrijven. De drie vrouwen van Paarse September sloegen met een bijl een wak in de ijszee van bevroren opvattingen en dat was hun grote kracht. Intelligente, opruiende en spitsvondige analyses vonden via een gestencild tijdschriftje hun weg in de feministische subcultuur. Juist gedreven, idealistische mensen kunnen doorslaan naar radicalisme, maar het pleit voor de intelligentie van de dames Paarse September dat zij bijtijds onderkenden dat zij ermee op moesten houden. In april 1974 verscheen het zesde en laatste nummer van hun gestencilde tijdschriftje en daarmee hief Paarse September zichzelf op.

Na de periode van Paarse September, nu meer dan dertig jaar geleden, is Maaike Meijer een nauwelijks stotterende gedreven hoogleraar geworden die talrijke publicaties op haar naam heeft staan, een monumentale biografie over Vasalis heeft geschreven, veel gedichten uit het hoofd kan citeren (wat zij ook doet in het programma) en ook te verleiden is tot het zingen van een smartlap of oud volkslied. Zij is een open geest die haar radicale verleden niet wegmoffelt of vergoelijkt, maar heeft getransformeerd in een positieve gedrevenheid en betrokkenheid.
Een lesbisch icoon dat nog steeds diep durft te denken en te spreken en ons kan inspireren.

Beluister het interview via je PC of via podcast (Uitzending gemist):

Zie voor de geschriften van Paarse September:

Zie voor publicaties van Maaike Meijer: